Stichting Exodus Nederland en Expertisecentum K I N D lanceerden maandag 18 november de herdruk van het therapeutische kinderboekje Ik Ga Naar Papa, van psycholoog Martine Delfos, als hulpmiddel bij het beperken en voorkomen van traumatische ervaringen van kinderen met een ouder in detentie. Bij deze recente, vierde druk hoort een luisterboek voor kinderen, een e-book en een digitaal begeleidingsboekje voor therapeuten, casemanagers in de gevangenis, docenten, ouders en andere begeleiders. Middels een code in het boekje kan de lezer het extra begeleidingsmateriaal downloaden.
We lanceerden dit boek juist in Enschede, omdat de Enschedese gemeenteraad een motie aannam die opkomt voor kinderen met een ouder in detentie. Door het aannemen van deze motie laat de gemeente Enschede zien dat ze het welzijn van deze kinderen belangrijk vindt en hen hiermee de hand reikt. K I N D zal deze ontwikkeling met grote interesse volgen.
Voorbeeld
“In ons land hebben minstens 25.000 kinderen een ouder in detentie; dat zijn maar liefst honderd scholen met tweehonderdvijftig kinderen!” vertelt ambassadeur van Exodus Terry Akins. “Deze kinderen worden ongevraagd onderdeel van de straf van hun vader of moeder. Zo is het voor hen bijvoorbeeld vaak een traumatische ervaring om bij een arrestatie aanwezig te zijn. Die schade wil je beperken en voorkomen. Met deze motie is Enschede echt uniek. We hopen nu dat andere gemeenten in Nederland het voorbeeld van Enschede volgen”. Akins, die al jaren − ook namens Stichting Exodus Nederland − in de bres springt voor kinderen die net als hij een ouder in detentie hebben (gehad), bracht de gemeente, Expertisecentum K I N D en Stichting Exodus Nederland afgelopen maandag samen in de hoop dat zij elkaars werkzaamheden kunnen versterken.
Cijfers
De gemeente gaat onderzoeken hoe ze ‘nog beter voor kinderen en de achterblijvende ouder kunnen zorgen’. Wethouder Harmjan Vedder (jeugd en gezin): “Het begint al bij goed in beeld hebben hoeveel kinderen in Enschede zo’n situatie van detentie meemaken. We hebben hier zo’n duizend gevangenen en dat is heel veel, maar toen Hadassa Meijer mij vroeg hoeveel kinderen in onze gemeente een ouder in detentie hebben, moest ik haar het antwoord schuldig blijven. Dat houden we nergens bij. Een ding is al wel duidelijk: er is meer aandacht nodig voor kinderen van ouders in detentie.”
Kinderslaapkamer
“Uit onderzoek weten we dat een op de drie kinderen aanwezig is bij de arrestatie van een ouder”, weet Winie Hanekamp. Als manager van Expertisecentrum K I N D zet ze zich al bijna twintig jaar in voor de belangen van kinderen met een ouder in detentie. “Stel je eens voor; meerdere mannen die in uniform ’s nachts met veel kabaal een kinderslaapkamer binnenkomen op zoek naar vader of moeder, en hem of haar dan even later daadwerkelijk meenemen. Zo’n arrestatie heeft enorm veel impact op de gezondheid van kinderen.”
Geheimen
Naast de gevolgen van het bijwonen van een arrestatie, noemt Hanekamp ook ‘de impact van geheimen’. “Ouders vertellen niet vaak de waarheid over de detentie: ze zwijgen, liegen dat papa langer op vakantie is, of dat hij voor werk naar het buitenland moet. Dit doen ze vanuit onzekerheid over de lengte van een verblijf in een huis van bewaring, en de worsteling met het zoeken naar woorden. Het zwijgen draagt echter bij aan onzekerheid en trauma bij een kind. Hiermee verliezen kinderen het vertrouwen in de eigen ouders, in de mensen die de basis zijn van hun bestaan.”
Volgens Hanekamp moet de overheid deze kinderen beschermen, in samenwerking met organisaties als Stichting Exodus Nederland en Expertisecentrum K I N D. “Daar hebben de kinderen volgens het Kinderrechtenverdrag simpelweg recht op.” Hanekamp: “De behoefte aan goede, actuele informatie is bovendien enorm groot en eigenlijk onmisbaar. Ons boekje Ik ga naar papa! kan de lezer ondersteunen bij problemen die ontstaan zijn door het gedrag van een ouder. In het verhaal probeert een tante haar zus te stimuleren om de dochter te vertellen waar haar vader is. Ook bevat het boekje belangrijke adviezen voor ouders.”
Schaamte, verwarring en angst
Annelyn Smit legt uit waarom hulpmiddelen, zoals een therapeutisch kinderboekje, nodig zijn en waarom we detentie ‘bespreekbaar moeten maken’. “Wat ik inderdaad veel hoor, is dat kinderen gebukt gaan onder het feit dat de detentie verzwegen wordt of dat er niet over gepraat mag worden. Zwijgen resulteert vaak in de ontwikkeling van meer problematiek. Je leert kinderen immers indirect op jonge leeftijd al om hun gevoel uit te schakelen. Hiervan ondervind ik zelf dagelijks hinder. Daarnaast kan het zwijgen resulteren in grotere gevoelens van schaamte, verwarring en angst. Juist door over de situatie te praten, kunnen we kinderen ondersteunen in hun emotionele welzijn.”
‘Ik doe het zelf wel’-effect
“Ieder kind is anders, iedere gezinsdynamiek is anders, iedere aanhouding en detentie is anders. Toch denk ik dat het helpend is als de gemeente zicht heeft op deze kinderen, en ondersteuning biedt als daar behoefte aan is.” Volgens Smit hebben kinderen met een ouder in detentie een persoon of plek nodig, waar een kind zich veilig voelt, en vrij om vragen te stellen. Ze blikt terug op haar eigen verleden en zegt: “Kinderen hebben iemand nodig die het kind ziet voor wie het is en die het kind waar nodig kan ondersteunen, no strings attached. En dan het liefst iemand die je niet tien e-mailtjes hoeft te sturen, drie voicemails moet inspreken en waarop je lang moet wachten. Al die extra dingetjes zorgen namelijk al heel snel voor een ‘laat maar, ik doe het zelf wel’-effect.”
Hand
“Toegankelijke en vrijblijvende hulp voor deze gezinnen vanuit de gemeente lijkt mij essentieel. Hiervoor is wellicht een lange adem nodig, maar als er gebouwd kan worden aan wederzijds vertrouwen, zullen gezinnen daar ontzettend bij gebaat zijn. Door het aannemen van deze motie laat de gemeente Enschede zien dat ze het welzijn van deze kinderen belangrijk vindt en hen hiermee de hand reikt.”
De herdruk van het boekje Ik ga naar papa! kwam tot stand met financiële steun van de Louisa Stichting. Bestellingen kunnen gedaan worden bij Stichting Exodus Nederland (info@exodus.nl) of Expertisecentrum K I N D (info@expertisecentrumkind.nl).
