Het afgelopen jaar werkte expertisecentrum K I N D samen met studenten van de opleiding Social Work van de Avans Hogeschool ’s Hertogenbosch in de zogenoemde leergemeenschap. Het project genaamd ‘Think Family’ richt zich op bewustwording creëren bij professionals en wat specifieke aandachtspunten zijn in de benadering van kinderen met een gedetineerde ouder. Uit dit project kwamen bijzondere lessen voort, waarvan wij er vier willen delen. Daarnaast deden drie studenten onderzoek naar herstelgericht werken en maakten zij een aantal mooie beroepsproducten.
Bespreekbaar maken van de situatie
Allereerst bleek dat veel studenten van de opleiding mee wilden denken over wat we kunnen doen om kinderen met een ouder in detentie te zien, horen en begrijpen. Studenten vinden het een interessant en boeiend thema, maar een aantal studenten deden ook mee omdat ze zelf ervaren hebben hoe het is om een kind te zijn met een ouder in detentie. Dit heeft ons niet verrast, maar het was bijzonder om te zien hoe het de ogen van de docenten en medestudenten heeft geopend. De docenten en medestudenten werden bewust van het feit dat kinderen met een ouder in detentie overal zijn. De les die zij meenamen is, dat het makkelijker is om deze situatie bespreekbaar te maken, wanneer het vraagstuk op de agenda staat.
Vragen stellen en bewustwording
Tijdens het project ontstond het idee om (beginnende) basisschoolleerkrachten te bevragen over wat zij doen om kinderen met een ouder in detentie te zien en te begrijpen. Het is fijn voor een kind met een ouder in detentie om te weten dat er mensen zijn die graag horen wat ze belangrijk vinden, mensen die graag willen luisteren naar hun verhaal en ervan willen leren. Gericht vragen stellen aan mensen uit de directe leefomgeving, zet aan tot nadenken en draagt bij aan bewustwording.
Handvatten om in gesprek te gaan
Studenten, en niet alleen studenten, hebben de neiging om zelf in te vullen wat een ander zou helpen. Zo dachten de studenten snel aan de slag te kunnen met het maken van een zelfbedachte oplossing. Ze verzonnen wat basisschoolleerkrachten moeten doen om aandacht te hebben voor kinderen met een ouder in detentie. Het was echter niet duidelijk of het bedachte aansluit bij wat leerkrachten nodig hebben. In de Leergemeenschap is daarom besloten om handvatten te ontwikkelen ter ondersteuning van het gesprek dat een leraar met de kinderen in de klas kan voeren over de situatie als een ouder in de gevangenis zit.
Behouden van positieve en krachtgerichte focus
De laatste les die we noemen is dat we elkaar moeten helpen in het behouden van een positieve en krachtgerichte focus. Vanuit herstelgericht werken weten we hoe belangrijk het is om juist te kijken naar mogelijkheden, naar krachten en talenten, naar wat iemand wil en wat hoop geeft. We hebben elkaar nodig om een positieve en constructieve insteek te behouden omdat we de neiging hebben om de focus te leggen op wat er allemaal niet goed gaat. Een positieve, krachtgerichte insteek is vooral belangrijk omdat er veel negatieve oordelen en stigmatisering bestaat rondom deze kinderen en hun ouders.
De bovenstaande lessen zijn niet alleen geleerd door de studenten in de leergemeenschap maar ook door mensen uit de directe sociale omgeving van de studenten. Inzichten werden gedeeld met andere klasgenoten, ouders, broers, zussen, vrienden en collega’s. Het Expertisecentrum K I N D zet actief in op de samenwerking met studenten, omdat zij de toekomstige professionals zijn die in hun werk geconfronteerd kunnen worden met kinderen waarvan een ouder gedetineerd is.